Immunoterapia - w jakich nowotworach ma zastosowanie?

Leczenie immunologiczne czerniaka to forma terapii prężnie rozwijająca się i dająca duże szansa na wieloletnie przeżycia wielu pacjentom. Dzieli się ją na swoistą oraz nieswoistą. W Polsce refundowane już trzy leki stosowane w immunoterapii czerniaka.

Leczeniem z wyboru w terapii czerniaka pierwotnego, wczesnego jest leczenie chirurgiczne. Początkowo wykonuje się wycięcie zmiany celem badania histopatologicznego. W razie rozpoznania czerniaka konieczne jest docięcie blizny z marginesem zdrowej tkanki, często w połączeniu z  biopsją węzła wartowniczego (najbliższego węzła do którego spływa chłonka z okolicy zmiany). Jeśli diagnostyka wykazuje nieoperacyjne procesu nowotworowego, konieczne jest wdrożenie leczenia uogólnionego poprzez zastosowanie immunoterapii lub terapii celowanej. Obecnie leczenie systemowe jest również stosowane do leczenia uzupełniającego po wycięciu czerniaka o dużym ryzyku nawrotu choroby. Immunoterapia jest nowoczesną formą terapii polegającej na stymulacji układu odpornościowego chorego do niszczenia komórek nowotworowych.

Immunoterapia nowotworów

Leczenie immunologiczne to nowoczesna strategia leczenia nowotworów, która polega na aktywacji układu immunologicznego, czyli stymulacji fizjologicznych procesów zachodzących w organizmie, co w efekcie prowadzi do niszczenia komórek nowotworowych. Immunoterapia jest stosunkowo nową metodą leczniczą, która bardzo prężnie się rozwija. Można jednocześnie powiedzieć, że immunoterapia raka jest ogromnym osiągnięciem współczesnej onkologii. Metoda ta pozwala na usuwanie nawet zaawansowanych procesów nowotworowych bez względu na wrażliwość raka na chemioterapię. Wprowadzenie immunoterapii w leczeniu czerniaków dała szansę wielu pacjentom z zaawansowanym czerniakiem na długotrwała przeżycia. Wyniki badań obserwacyjnych wskazują, iż w niektórych przypadkach, dzięki zastosowaniu immunoonkologii możliwe jest osiągniecie wieloletnich przeżyć nawet u pacjentów z zaawansowanym, rozsianym czerniakiem. To wyniki nieosiągalne jeszcze 10 lat temu. Tak więc mimo, iż cześć pacjentów nie reaguje na leczenie – to dla większości jest to bardzo istotna szansa na wydłużenie ich życia mimo zaawansowania choroby.

Metody immunoterapii

Główną metodą współczesnej immunoterapii nowotworów jest zastosowanie monoklonalnych przeciwciał ukierunkowanych na receptory znajdujące się na limfocytach, czyli komórki=ach układu immunologicznego. Działają one poprzez nasilenie odpowiedzi układu odpornościowego człowieka, bądź przez hamowanie czynników wzros a tym samym hamowanie wzrostu nowotworu. Immunoterapia obejmuje również wykorzystanie leków modulujących odporność organizmu jak również specjalistyczne szczepionki.

Mechanizm działania immunoterapii raka

W terapii raka można podać swoiste przeciwciała monoklonalne przeciwko receptorom na limfocytachre. Pierwszym stosowanym przeciwciałem monoklonalnym jest Ipilimumab (Yervoy), który ukierunkowuje swoje działania przeciwko cząsteczkom CTLA-4 na powierzchni limfocytów T. Dzięki temu uruchamiają kaskadę odpowiedzi immunologicznej. Innymi przeciwciałami są te skierowane przeciwko cząsteczkom PD-1 (niwolumab – Opdivo lubpembrolizumab – Keytruda) i PD-L1 (atezolizumab lub awelumab). Są one bardziej selektywne dla komórek nowotworowych. Leki te sprawdzają się nie tylko w  immunoterapii pacjentów z czerniakiem ale także innych nowotworów np. płuca czy nerki.

Immunoterapia czerniaka w Polsce

W Polsce zarejestrowane są trzy leki stosowane w immunoterapii czerniaka, dlatego też ta forma leczenia jest jak najbardziej w naszym kraju dostępna. Leki te działają u około połowy pacjentów z rozpoznanym czerniakiem i charakteryzują się długim efektem leczniczym. 5 lat przeżywa przeszło 30 procent pacjentów poddanych immunoterapii czerniaka. Prowadzi się liczne badania kliniczne dążące do optymalizacji immunoterapii. Mają one na celu również dać zielone światło immunoterapii jako metodzie uzupełniającej metody chirurgiczne. Immunoterapia czerniaka ma bowiem wysoki potencjał dla zapobiegania powstawania przerzutów, co z kolei sprzyja uzyskiwaniu lepszych metod leczenia. W Polsce dostępna jest immunoterapia czerniaka w zaawansowanym stadium, terapii niedrobnokomórkowego raka płuca, chłoniaka Hodgina, raka nerki.

Zobacz także: Radioterapia w leczeniu czerniaka