Czy muszę dodatkowo chronić skórę przed promieniowaniem UV w trakcie leczenia onkologicznego?

Ochrona przeciwsłoneczna u pacjenta onkologicznego

  • Profilaktyka pierwotna złośliwych nowotworów skóry – ważna jest przede wszystkim do 17 r.ż. - 70% przyjętej dawki UV przypada na okres kiedy jesteśmy dziećmi i nastolatkami.
  • Profilaktyka odczynów fototoksycznych i fotoalergicznych w trakcie terapii onkologicznych – rozpiętość odczynów jest różna w zależności od stosowanych środków.
  • Profilaktyka radiation recall u chorych poddawanych radioterapii oraz profilaktyka ostrego i przewlekłego zapalenia skóry wywołanego radioterapią – podczas terapii może dojść do spotęgowania reakcji i tworzenia się pęcherzy lub nawet martwicy.
  • Profilaktyka w chorobie przeszczep przeciwko gospodarzowi – u pacjentów onkohematologicznych również musimy brać pod uwagę konieczność stosowania ochrony przeciwsłonecznej ze względu na możliwość rozwinięcia choroby przeszczep przeciwko gospodarzowi. U tych pacjentów w ciągu pierwszych lat, jeśli wystąpi przewlekła postać choroby, odnotowuje się znaczące ryzyko występowania raka płaskonabłonkowego, jak i czerniaka. Czerniaki pojawiają się później, czasem nawet 5-10 lat po wystąpieniu choroby.

Czy istnieje idealny środek ochrony przeciwsłonecznej?

Chcemy używać środków, które charakteryzują się szerokim spektrum działań, czyli takie które wpływają hamująco na promieniowanie UVA i UVB i w sposób pośredni i bezpośredni ograniczają niszczenie DNA. Ważnym jest też, żeby środki ochrony były na tyle komfortowe w stosowaniu żeby konsumenci chętnie po nie sięgali (tj. środki nie zostawiały białych plam). Zależy nam też żeby minimalizować wchłanianie środków chemicznych do naskórka.

Czy wystarczy stosować wyłącznie filtry fizyczne lub chemiczne?

W zależności od tego komu dedykowany jest produkt, może on zawierać inny rodzaj ochrony. Filtry przeznaczone dla małych dzieci są przede wszystkim  filtrami fizycznymi, natomiast te dla starszych dzieci i dla dorosłych zawierają już filtry zarówno chemiczne jak i fizyczne.

Żaden filtr nie chroni jednak w 100%, dlatego przede wszystkim u dzieci należy oprócz ochrony przeciwsłonecznej korzystać też z zasad bezpiecznego przebywania na słońcu.

Minimalny środek ochrony przed UVB wynosi 6, dlatego SPF 2 lub 4 nie mogą być reklamowane jako produkty ochronne.

Pacjenci onkologiczni powinni stosować silne filtry przeciwsłoneczne, co najmniej SPF 30 i SPF 50. Należy stosować maksymalnie najwyższą ochronę.

Czym jest SPF?

Standaryzowany i międzynarodowy współczynnik SPF oznacza stosunek minimalnej dawki promieniowania (MED) powodującej rumień na skórze chronionej danym preparatem do minimalnej dawki promieniowania (MED) wywołującej rumień na skórze niechronionej.

Rodzaje ochrony:

  • Słaby (SPF 2-6)
  • Średni (SPF 8-12)
  • Wysoki (SPF 15-25)
  • Bardzo wysoki (SPF 30-50)
  • Ultra wysoki (SPF >50)

Żaden preparat ochronny nie działa protekcyjnie na skórę w 100% w stosunku do promieniowania ultrafioletowego. 

Co definiuje ochronę anty UVA?

  • Trwała pigmentacja (PPD)
  • Bezpośrednia pigmentacja (IPD)
  • Wskaźnik ochrony przed UVA (PFA lub APF) – UVA jest stałe przez cały rok i przenika przez szyby.
  • Krytyczna długość fali

Czy wystarczy posmarować się jeden raz w ciągu dnia?

Jednorazowa aplikacja filtru przeciwsłonecznego w ciągu dnia jest niewystarczająca. Należy posmarować skórę odpowiednim preparatem na min. 15 minut przed ekspozycją na słońce i co 2 godziny powtarzać aplikację. Szczególnie ważna jest każdorazowa aplikacja po kąpieli, spoceniu lub po wytarciu ciała ręcznikiem.

Jak grubo stosować preparat ochrony przeciwsłonecznej?

Zaleca się pokrycie skóry preparatem o grubości 2 mg/cm2. Żeby odpowiednio wyliczyć zapotrzebowanie na preparat przeciwsłoneczny można stosować zasadę łyżeczki od herbaty (1 łyżeczka to ok. 5 ml):

  • 1 łyżeczka – twarz, głowa i szyja
  • 1 łyżeczka – na każde ramię i przedramię
  • 2 łyżeczki – na przód i tył tułowia
  • 2 łyżeczki – na każdą nogę

Każdy pacjent powinien stosować ochronę przeciwsłoneczną niezależnie od fototypu skóry.

Pacjenci z czerniakiem powinni unikać opalania i nosić odzież z długim rękawem.

Ochrona przeciwsłoneczna dla pacjentów z dodatnim wywiadem w kierunku złośliwych nowotworów skóry

Czerniak – SFP 50+ i stosunek SPF/UVA-PF jak najbardziej zbliżony do 1

Rak podstawnokomórkowy (BCC) – rekomendowane są produkty ochrony przeciwsłonecznej o SPF= 50+ i stosunku SPF do UVA-PF mniejszym niż 3

Rogowacenie słoneczne lub rak płaskonabłonkowy (SCC) – rekomendowane są zrównoważone produkty ochrony przeciwsłonecznej o SPF=50+ i stosunku SPF do UVA-PF mniejszym niż 3

Odzież ochronna

Odzież ochronna powinna być wykonana z materiału mającego współczynnik ochrony przed UVR przynajmniej 40, a transmisja UVA musi wynosić poniżej 5%. Istnieją też specjalne proszki do prania, które mają dodać ubraniom ochronę, jednak należy pamiętać, że mają one tendencję do wypłukiwania. Każdy pacjent powinien nosić specjalne okulary przeciwsłoneczne, które muszą zachodzić na skroń. Korzystne będzie też noszenie czapki, jednak w tym wypadku stopień ochrony zależy od wielkości ronda.

Świadomość pacjentów onkologicznych w temacie fotoprotekcji skóry jest wysoka – według danych literaturowych pacjenci z rakami skóry stosują odpowiednią ochronę przeciwsłoneczną niż grupa bez nowotworu.

Strona korzysta z plików cookies w celu realizacji usług i zgodnie z Polityką Plików Cookies. Możesz określić warunki przechowywania lub dostępu do plików cookies w Twojej przeglądarce.
Rozumiem