Jak osiągnąć sukces w 10 lat. Jubileusz Akademii Czerniaka

Akademia Czerniaka obchodzi jubileusz 10-lecia swojej działalności. Powodem do świętowania są także liczne i jakościowe zmiany w obszarze czerniaka, jakie dokonały się w tym czasie. Niegdyś przeżywalność chorych z tym nowotworem wynosiła zaledwie ok. 6 miesięcy, tymczasem dziś możemy mówić o wyleczeniach. O jakościowym skoku w dostępie do leczenia, dorównującym poziomem światowemu, a także innych korzystnych zmianach dot. czerniaków, opowiada Akademia Czerniaka w specjalnie przygotowanym opracowaniu „Czerniak: perspektywa zmian 2010-2020. Prezentacja najważniejszych zmian i potrzeb związanych z organizacją ochrony zdrowia w obszarze czerniaka”.

Zmniejszenie poziomu zachorowalności, jak i śmiertelności spowodowanych czerniakiem to główne cele Akademii Czerniaka, sekcji naukowej Polskiego Towarzystwa Chirurgii Onkologicznej, obowiązujące od początku jej istnienia. Realizacja tych założeń doprowadziła w konsekwencji do zdecydowanej poprawy sytuacji polskich pacjentów chorujących na czerniaki skóry. Podsumowanie działań podejmowanych w obszarze czerniaka, a także ich efektów zostało zebrane w opracowaniu „Czerniak: 2010-2020. Prezentacja najważniejszych zmian i potrzeb związanych z organizacją ochrony zdrowia w obszarze czerniaka”. Dokument powstał jako komentarz i aktualizacja do opracowania „Czerniak: próba szerszego spojrzenia. Analiza najważniejszych problemów związanych z walką z czerniakiem”, przygotowanego  i opublikowanego w 2010 roku przez nowopowstałą wówczas Akademię Czerniaka.

Świadomość czerniaka na 4+

Znaczący postęp w obszarze czerniaka dokonał się m.in. na poziomie świadomości choroby i jej profilaktyki. Niewątpliwie związane jest to z prowadzoną aktywnie edukacją – społeczeństwa, również dzieci i młodzieży, a także środowiska medycznego. Akademia Czerniaka wspiera te działania organizując cyklicznie już od 10 lat kampanię „Tydzień Świadomości Czerniaka”, a także program „Znamię! Znam je?” koordynowany przez Fundację „Gwiazda Nadziei”. Do szerzenia wiedzy na temat nowotworów skóry dołączają także organizacje pacjentów, m.in.: Fundacja Rak’n’Roll Wygraj Życie! z programem „Czerniak to może być TO. Sprawdź TO” czy Polskie Amazonki Ruch Społeczny z „Rak UV”, a nawet Ministerstwo Zdrowia, które problem czerniaka uwzględniło w swojej kampanii „Planuję długie życie”. Z kolei dzięki m.in. warsztatom dermatoskopowym dla lekarzy, a także stworzeniu czerniakowej karty-drogowskazu – „Pacjent ze zmianą barwnikową. Postępowanie diagnostyczne dla dermatologów i chirurgów wraz z Kartą konsultacyjną pacjenta” podnoszone są kompetencje specjalistów, dając szansę na szybsze postawienie poprawnej diagnozy.

Zmiany na poziomie systemowym na 5

Drugi, niezwykle ważny przełom dotyczy organizacji opieki nad pacjentami z czerniakiem oraz ich leczenia. Na przestrzeni ostatnich lat chorzy zyskali dostęp do aż 9 nowoczesnych cząsteczek z obszaru immunoterapii i terapii celowanych, stosowanych na każdym etapie leczenia – od adjuwantu po terapie wdrażane w przypadku nieoperacyjnego stadium rozsiania choroby. Od 1 stycznia 2021 r. są one ujęte w ujednoliconym programie lekowym B.59 „Leczenie czerniaka skóry lub błon śluzowych”. Wraz z wprowadzeniem zmian do programu lekowego, terapia pacjentów z zaawansowanym czerniakiem odbywa się w 27 wyspecjalizowanych ośrodkach z pełnym dostępem do diagnostyki oraz kompleksowego leczenia, dysponujących wielodyscyplinarnym zespołem, składającym się z doświadczonych specjalistów. Placówki te, spełniające wymagania Europejskiej Organizacji Onkologicznej (ECCO), wspiera Akademia Czerniaka za pośrednictwem akcji informacyjnej „Masz czerniaka? Sprawdź, gdzie się leczyć!”. Ich lista dostępna jest na stronie akademiaczerniaka.org pod linkiem: Mapa i lista ośrodków leczących czerniaka.

Współpraca środowisk na 6

Osiągnięcie tego wszystkiego było możliwe dzięki zaangażowaniu wielu środowisk, w tym także interesariuszy systemu. Co więcej, plan ograniczania śmiertelności z powodu czerniaka został włączony do Narodowego Programu Zwalczania Chorób Nowotworowych, a następnie do Narodowej Strategii Onkologicznej. Niepodważalnym sukcesem było także wprowadzenie z inicjatywy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ustawy antysolaryjnej, obowiązującej od 2018 roku. Zamyka ona możliwość korzystania z solariów osobom niepełnoletnim, tym samym chroniąc je przed zwiększonym ryzykiem zachorowania na czerniaka.

- Niewątpliwie jesteśmy świadkami wielkiego postępu, jaki zaszedł w obszarze czerniaka – zarówno na poziomie świadomości na temat istnienia tego groźnego nowotworu, diagnostyki, jak i przede wszystkim leczenia. Jednocześnie rozumiemy, że w dalszym ciągu jest jeszcze naprawdę wiele do zrobienia. Kluczowa jest z pewnością dalsza edukacja, a tym samym doprowadzenie do zmiany postaw społecznych, dzięki czemu czerniaki skóry przestaną być w Polsce tak śmiertelną chorobą. Czekamy też obecnie na rozszerzenie populacji pacjentów leczonych immunoterapią w I linii leczenia – mówi prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, Kierownik Kliniki Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków, Zastępca Dyrektora ds. Narodowej Strategii Onkologicznej i Badań Klinicznych w Narodowym Instytucie Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie – Państwowym Instytucie Badawczym w Warszawie, Przewodniczący Zespołu Ministra Zdrowia ds. Narodowej Strategii Onkologicznej, Przewodniczący Rady Naukowej Akademii Czerniaka. – Jestem też niezwykle dumny i cieszę się mogąc przyznać, że jako Akademia Czerniaka przyczyniliśmy się do tych wielkich zmian. Warto podkreślić, że byliśmy też inicjatorem wielu działań w zakresie promocji profilaktyki czerniaka, które doprowadziły nas do punktu, w którym teraz jesteśmy – pełnego szans i możliwości w zakresie prewencji i leczenia nowotworów skóry. Dziesięć bardzo aktywnych lat już za nami. Jednak nie spoczywamy na laurach, zamierzamy nadal z niesłabnącym zaangażowaniem kontynuować dzieło Akademii przy wsparciu wszystkich tych, którzy chcą przyczynić się do zmniejszenia liczby zachorowań, jak i umieralności na czerniaki. W końcu życie mamy jedno, dlatego musimy o nie dbać – dodaje.

Pobierz opracowanie w formacie PDF