Czerniak paznokcia i podpaznokciowy - jakie ma przyczyny?

Czerniak paznokcia może przypominać krwiak pod paznokciem. Najczęściej jest konsekwencją urazu. Czerniak paznokcia stwarza problemy diagnostyczne, wobec czego ważne, by rozpoznanie było postawione jak najszybciej.

Czerniak jest nowotworem złośliwym, który wywodzi się z komórek barwnikowych. Najczęściej rozwija się w skórze, jednak zdarza się, że obejmuje naczyniówkę oka, błony śluzowe czy opony mózgowo-rdzeniowe. Szczególnie narażone są osoby o jasnej karnacji. Zapadalność na czerniaka złośliwego wzrasta. Jego występowanie jest związane przede wszystkim z nadmierną ekspozycją na promieniowanie UV, drażnienie mechaniczne, chemiczne, a także predyspozycje genetyczne. Czerniak paznokcia lub podpaznokciowy rozwija się bardzo rzadko, jednak ze względu na trudniejszą diagnostykę i statystycznie późniejsze rozpoznanie, rokowanie jest gorsze.

Czerniak złośliwy – rodzaje i objawy

Czerniak złośliwy pod kątem klinicznym i histopatologicznym dzieli się na cztery zasadnicze postacie:

• czerniak złośliwy skóry szerzący się powierzchownie,
• czerniak guzkowy,
• czerniak w plamie soczewicowatej,
• czerniak akralny, czyli występujący na powierzchni dłoni bądź podeszwy, jak również zalicza się tu czerniak paznokcia.

Czerniak najczęściej kojarzy się ze zmianą barwnikową. Jest ona jednak nieregularna, o nierównej powierzchni. Zmiana złośliwa różni się od pozostałych zmian barwnikowych na ciele.

Czerniak paznokcia – przyczyny

Czerniak paznokcia, czy czerniak podpaznokciowy jest rzadką odmianą czerniaka. Dotyczy około 1% chorych, u których rozwija się czerniak. Może być związany z każdym paznokciem, choć najczęściej obserwuje się czerniaka paznokcia czy czerniaka podpaznokciowego w obrębie kciuka oraz palucha. Wśród przyczyn jego wystąpienia wymienia się uraz mechaniczny. Rola promieniowania UV w tym przypadku jest wykluczona ze względu na protekcyjne działanie płytki paznokcia przed promieniowaniem. Do wystąpienia czerniaka paznokcia czy czerniaka podpaznokciowego zalicza się starszy wiek, uraz mechaniczny, a także ciemny fenotyp skóry.

Jak rozpoznać czerniaka paznokcia?

Czerniak paznokcia i czerniak podpaznokciowy jest bardzo trudny do rozpoznania. Bardzo przypomina krwiak pod paznokciem, dlatego też niejednokrotnie jest lekceważony. Czasami bardzo przypomina grzybicę płytki paznokcia. Celem rozpoznania wykonuje się badanie dermatoskopowe lub videoskopowe. Czerniak paznokcia (podobnie jak czerniak występujący na stopie) coraz częściej oceniany jest według innych, nowych kryteriów.

Reguła CUBED

• C (coloured lesion where any part is not skin colour) – znamię o innym niż skóra kolorze;
• U (Uncertain diagnosis) – niepewna diagnoza;
• B (Bleeding lesions on the foot or under the nail, whether the bleeding is direct bleeding or oozing of fluid. This includes chronic „granulation tissue”) – krwawiące znamię, sączące się, w tym chroniczna tkanka ziarninująca;
• E (Enlargement or deterioration of a lesion or ulcer despite therapy) – powiększanie się znamienia lub owrzodzenie pomimo leczenia;
• D (delay in healing of any lesion beyond 2 months) – opóźnienie w gojeniu powyżej dwóch miesięcy;

Zmiana łagodna ma w obrazie videospokowym szarobrązową barwę, ma jednolite zabarwienie. Umiarkowane zmiany mają zabarwienie dużo ciemniejsze, od ciemnobrązowych po czarne. Pojawiają się również nieprawidłowe struktury naczyniowe i krwiaki. Zmiany naczyniowe mają następujące cechy. Szeroka zmiana barwnikowa wynosząca więcej niż 6 mm. Zmiana ma poszarpane brzegi, bardzo często trójkątny kształt. Ponadto pojawiają się pęknięcia w płytce paznokciowej.

Zmiany podpaznokciowe lub w paznokciu diagnozuje się przede wszystkim poprzez pobranie wycinków z brzegu zmian. Cechy histopatologiczne różnicują zmianę łagodną od złośliwej.

Zobacz także: Złote zasady ochrony przed czerniakiem

Autor: lek. Agnieszka Widera